مایع زجاجیه مایع شفاف و ژله ای مانندی است که داخل چشم را پر می کند و در حالت عادی شفاف و فاقد سلول است .
اما گاهی در این مایع ذرات و توده هایی تشکیل می شود که ممکن است ناشی از چسبندگی و ضخیم شدن رشته های زجاجیه ، جمع شدن سلول های التهابی در زجاجیه و یا خونریزی در داخل چشم باشند .مگس پران در حقیقت سایه این ذرات و توده های شناور در مایع زجاجیه است که بر روی شبکیه می افتد و فرد گاهی آن را به صورت نقاط یا لکه های کوچک شناور می بیند .این نقاط اغلب در هنگام نگاه کردن به یک سطح صاف مثل دیوار سفید یا آسمان آبی قابل مشاهده می باشند. مگس پران ممکن است به صورت اشکال مختلفی ازقبیل نقاط کوچک ، دایره ، خط ، لکه یا تار عنکبوت به نظر برسد.
رشته های موجود در زجاجیه در بچه ها و افراد جوان معمولاً بسیار ظریف هستند و دیده نمی شوند ، اما با بالا رفتن سن این رشته ها ضخیم تر شده و در بعضی مواقع به هم می چسبند و باعث ایجاد کدورت می شوند و سایه این کدورت بر روی شبکیه به صورت مگس پران احساس می شود .
به علاوه در بسیاری از افراد مسن بخشی از رشته های محیطی زجاجیه که به شبکیه متصل هستند ، از جای خود کنده شده و به داخل بخش های مرکزی زجاجیه شناور می شوند.این حالت که جداشدگی خلفی زجاجیه نامیده می شود ، شایع ترین علت ایجاد مگس پران در سنین بالا است .
جداشدگی خلفی زجاجیه در شرایط زیر شایع تر است :
نزدیک بینی
سابقه جراحی کاتاراکت
سابقه جراحی با لیزر YAG در چشم
سابقه التهاب بخش های خلفی چشم
ظهور مگس پران ممکن است به صورت هشدار دهنده و نشانه مشکلات جدی تر باشد ، به خصوص زمانی که به صورت ناگهانی پیشرفت کند .
در صورتی که مگس پران جدید به خصوص در سنین بیشتر از 45 سالگی ایجاد شود ، مراجعه به چشم پزشک در اولین فرصت توصیه می شود.
آیا مگس پران همیشه خطرناک است ؟
مگس پران در بسیاری از موارد خطرناک نیست ، اما در صورتی که مایع ژله ای زجاجیه چروک خورده و از دیوار چشم جدا شود ، ممکن است در شبکیه سوراخ کششی ایجاد شود
این حالت گاهی باعث خونریزی های کوچک در چشم می شود که ممکن است به صورت مگس پران جدید به نظر برسد . سوراخ شبکیه همیشه یک عارضه خطرناک است ، چرا که می تواند منجر به جداشدگی شبکیه شود .
آیا مگس پران از بین می رود ؟
مگس پران ممکن است علامتی از کشش در شبکیه باشد ، که می تواند خطرناک باشد .اگر سوراخ کششی شبکیه درمان نشود ، گاهی شبکیه از قسمت خلفی چشم کنده می شود ، که تنها درمان آن جراحی است .
سایر مگس پران ها اغلب بی ضرر هستند و به مرور از بین می روند و یا به تدریج کوچک می شوند ، به گونه ای که فرد به آنها عادت می کند و نیاز به درمان ندارند .
در اغلب موارد ، برای از بین بردن مگس پران به جراحی نیاز نمی باشد . حتی اگر مگس پران به مدت چند سال وجود داشته باشد ، در صورتی که به طور ناگهانی مورد جدیدی ایجاد شود ، معاینه توسط چشم پزشک ضروری است .
جرقه( Flashing ) چیست ؟
احساس وجود نور در میدان بینایی بدون وجود محرک نوری واقعی را فلاشینگ یا جرقه می نامند که ممکن است به صورت خطوط درخشان صاعقه مانند و یا اجسام ریز درخشنده به نظر برسد .
جرقه ممکن است فقط در یک نقطه خاص میدان بینایی دیده شود و یا به صورت نقاط ریز متعدد در بخشی از میدان بینایی در آید .
احساس دیدن جرقه معمولاً فقط چند لحظه طول می کشد ، اما غالباً تکرار می شود و در محیط های تاریک جرقه ها بیشتر تظاهر می کنند .
به علاوه حرکات ناگهانی سر یا چشم ها ممکن است باعث دیدن جرقه شود . باید به خاطر داشت از انجام حرکاتی که باعث ایجاد جرقه می شوند پرهیز شود ، زیرا این حرکات عملاً باعث افزایش کشش بر روی شبکیه و افزایش احتمال ایجاد سوراخ شبکیه می شوند .
علت جرقه چیست ؟
همانطور که قبلاً گفته شد با افزایش سن رشته های زجاجیه ضخیم تر شده و به هم چسبندگی پیدا می کنند .
چسبندگی رشته های زجاجیه ممکن است باعث کشیده شدن پرده شبکیه گردد . از آنجا که پاسخ سلول های شبکیه به محرک ها به صورت درک نور است ، هر عاملی که سلول های شبکیه را تحریک کند ، در مغز به عنوان نور تفسیر می شود .
به همین علت وقتی شبکیه تحت کشش قرار گیرد جرقه های نوری دیده می شوند . جرقه های نور ممکن است به مدت چند هفته تا چند ماه ( به صورت متناوب ) دیده شده و از بین بروند .
در سنین بالاتر ، جرقه شایع تر است . در صورت بروز ناگهانی جرقه ، در اولین فرصت با چشم پزشک تماس بگیرید .
علل غیر چشمی جرقه کدامند ؟
افراد مبتلا به میگرن ، اغلب نوع دیگری از جرقه را تجربه می کنند . این جرقه ها که ناشی از انقباض ( اسپاسم ) عروق خونی مغز می باشند ، به صورت خطوط زیگزاکی لرزان یا نقاط بزرگ شونده دیده می شوند .
معمولاً این جرقه ها ابتدا در وسط میدان بینایی ظاهر می گردند ( یعنی روبروی فرد دیده می شود ) و در عرض 15 تا 20 دقیقه به تدریج به کناره های میدان بینایی کشیده شده ، کم کم محو می شوند . پس از آن ، سر درد شروع می شود که معمولاً یک طرفه و ضربان دار است .
البته در بعضی از افراد فقط جرقه رخ می دهد و سر درد اتفاق نمی افتد . این حالت را (( میگرن چشمی )) می گویند.
یک نکته مهم آن است که جرقه ناشی از میگرن هم زمان در هر دو چشم دیده می شود ، اما جرقه ناشی از مشکلات چشمی فقط در چشم مبتلا تظاهر می کند .
علت دیگر جرقه ، برخورد ضربه ناگهانی به سر است که ممکن است باعث شود تا فرد به مدت چند ثانیه جرقه های درخشان کوچکی ببیند .
چشم ها چگونه معاینه می شوند ؟
وقتی که چشم پزشک چشم های شما را معاینه می کند ، گاهی لازم است مردمک چشم توسط قطره چشمی مخصوص گشاد شود .
در طی معاینه ، چشم پزشک بخش های مختلف چشم از قبیل شبکیه و زجاجیه را به دقت بررسی خواهد کرد . در صورتی که قطره های گشاد کننده مردمک برای معاینه چشم های شما استفاده شود ، برای بازگشت به منزل باید یکی از همراهان شما رانندگی نماید و انجام رانندگی توسط شما می تواند منجر به تصادف شود .مگس پران و جرقه های نور با افزایش سن شایع تر می شوند .در حالی که همه مگس پران ها و جرقه ها خطرناک نیستند ، بهتر است برای اطمینان بیشتر از عدم آسیب به شبکیه معاینه های کامل چشم پزشکی صورت گیرد .گاهی با یک نوبت معاینه نمی توان علت دقیق مگس پران را تشخیص داد . در این حالت اغلب لازم است معاینه در فواصل 2 تا 3 هفته یک بار تکرار شود تا زمانی که مطمئن شویم علت خطرناکی وجود ندارد .
یک نکته مهم آن است که جرقه حتی اگر با پارگی شبکیه همراه باشد معمولاً پس از چند روز تا چند هفته خود به خود از بین می رود و مگس پران هم حتی در صورت همراهی با پارگی شبکیه پس از چند هفته کوچک می شود .
بنابراین در افرادی جرقه یا مگس پران جدید ایجاد شده حتی اگر خود به خود خوب شده باشد لازم است معاینه کامل چشم انجام شود .
در صورت به وجود آمدن شرایط زیر در اولین فرصت به چشم پزشک مراجعه نمایید :
زمانی که مگس پران جدید به صورت ناگهانی ظاهر شود . ( حتی اگر پس از چند هفته خود به خود بر طرف شده باشد . ) مگس پران قدیمی که جدیداً بزرگ تر شده یا تغییر دیگری پیدا کرده است .
مگس پرانی که همراه با جرقه باشد . ( حتی اگر پس از چند روز جرقه خود به خود برطرف شده باشد .)
مگس پرانی که همراه با کم شدن یا تاری دید و احساس وجود پرده در جلوی چشم باشد . ( این علامت بسیار مهم است و ممکن است ناشی از کنده شدن بخشی از شبکیه باشد که به درمان فوری نیاز دارد .)
مگس پرانی که با از دست دادن دید محیطی همراه باشد . ( دیدن سایه در اطراف میدان بینایی )
دیدن جرقه به صورت ناگهانی حتی اگر با هیچ مشکل چشمی دیگری همراه نباشد و پس از چند روز خود به خود بهبود یافته باشد .
درباره این سایت